یادداشت | ساخت الگوی مدیریتی جامع برای شهرهای مولد کشاورزی

یادداشت | دکتر محمد قربانی، استاد دانشگاه شهید بهشتی؛ در دولت سیزدهم گفتمان‎های خوبی در حوزه کشاورزی شکل گرفت که اگرچه برخی از آن‎ها به دلایلی کم‎رنگ شده و یا حتی با تغییرات مدیریتی بخش کشاورزی از اولویت خارج شده است اما یکی از طرح‎های بسیار خوب که هنوز چراغ آن روشن است و مورد حمایت دولت قرار گرفته و عملیات اجرایی اولین پروژه آن در استان بوشهر شروع شده، شهر مولد کشاورزی است.
با توجه به اثرگذاری بالای این طرح در تولید محصولات دریایی (آبزی‌‎پروی) و ایجاد اشتغال مولد به همراه زیست خانواده‎ها در مجموعه تولیدی، به‌منظور جلوگیری از ایجاد اختلال‎ها در زنجیره تأمین کشاورزی و درواقع عدم قرار‎گیری آن در تله ساختارهای سنتی موجود و حفظ استقلال مدیریتی با نگاه تحولی و نقش ‎‌‌بازی در سبد مصرف‌‎کنندگان داخلی و خارجی لازم است مجموعه موارد ذیل مورد توجه قرار گیرد تا به عنوان یک الگوی کارآمد، بتواند در زنجیره‎های تأمین سایر محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد تا هم از بیش‎بودها و کمبودها رهایی داشت، هم دولت مداخله‌‎ای در آن نداشته باشد، هم تولید با حداکثری بهره‌‎وری و حداقل قیمت تمام شده انجام شود و هم فعالیت‎های پس از تولید با حداکثر کارایی شکل گیرد:
۱. باید ساختار مدیریتی متناسب با آن را طراحی کرد تا در ساختارهای موجود بخش کشاورزی قرار نگیرد و استقلال مدیریتی خود را داشته باشد (حسابداری فعالیت‎های کشاورزی، اطلاع‎رسانی، تصمیم‎گیری‎های جمعی، اقدام جمعی، تعامل با نهاد عالی کشاورزی، هلدینگ …، سیاست‎گذاری، نظارت)
۲. نظام زنجیره تأمین و ارزش کشاورزی (تأمین نهاده‎ها، مایحتاج عمومی، تجمیع محصولات و بازاریابی، فرآوری و بسته‎بندی و … و برندسازی)
۳. نظام تأمین مالی کشاورزی
۴. نظام حکمرانی داده‌‎های کشاورزی
۵. نظام بیمه کشاورزی (بیمه درآمدی)
۶. نظام نوآوری
۷. نظام بهره‎مندی از فناوری‎های روز کشاورزی (هوش مصنوعی تا پنل‎های خورشیدی
۸. نظام آموزش و ترویج (ترکیبی درون‎زا و برون‎زا)
۹. نظام سلامت تولید
۱۰. نظام تحقیق و توسعه
۱۱. نظام سازگاری با محیط‌زیست
۱۲. نظام سرمایه‎گذاری
۱۳. نظام پشتیبان تولید (دامپزشکی، استاندارد و …)
۱۴. نظام تعیین سرمایه‎گذار و بهره‎بردار
۱۵. نظام واگذاری (نحوه خریدوفروش و اصول واگذاری به غیر)
۱۶. نظام گردشگری (شهر گردشگری کشاورزی)
۱۷. نظام طراحی سازه‎های گلخانه‎ای و مسکونی (انعطاف‎پذیری برای جابجایی‎های احتمالی تحت شرایط رخداد ریسک‎های طبیعی)
۱۸. نظام بانکی (استفاده از پس‎اندازها برای توسعه شهرهای مولد کشاورزی)
۱۹. نظام ایمنی واحد تولیدی (پیوست ایمنی)
۲۰. نظام تأمین امنیت محلی (پیوست امنیتی)
۲۱. نظام تعاملات فرهنگی- اجتماعی (پیوست فرهنگی- اجتماعی)
هر یک از این موارد ۲۱گانه نیازمند نگاه ریزبین و دقیق و حساب‎شده است زیرا عدم لحاظ آن‎ها می‎تواند شهرهای مولد کشاورزی را با چالش (های) جدی مواجه سازد و عملاً انتظارت اولیه از حرکت به سمت شکل‎گیری آن‎ها را با انحراف بزرگ روبرو کند.
امید این‎که مدیران عالی برنامه‎ریزی و عملیاتی پروژه شهرهای مولد کشاورزی با تصویر شفاف، دقیق و حساب شده از موارد ۲۱گانه گام‎های خوبی در جهت ساخت الگوی مدیریتی جامع شهرهای مولد کشاورزی و در نهایت تأمین امنیت غذایی و بهره‎برداری از ظرفیت‎های موجود در نوارهای ساحلی بردارند.